عبدالحسین آذرنگ در آذر ماه 1325 درمحلۀچهارراه اجاق کرمانشاه به دنیا آمد. تحصیلات دبیرستانی را درکرمانشاه به پایان رساند. تحصیلات دانشگاهی خود را، به توصیۀ خانواده، در رشتۀ اقتصاد آغاز کرد، اما چون به این رشته علاقهای نداشت، درسهای اختیاریش را از رشته های دیگر انتخاب میکرد: فلسفه، منطق، جامعهشناسی، جغرافیا، فارسی باستان و خط میخی، که خط میخی را نزد پروفسور نارمن شارپ، مترجم کتیبههای هخامنشی به فارسی و انگلیسی، آموخت و سرانجام هم نه در رشتۀ اقتصاد دانشگاه شیراز، بلکه در رشتۀ تاریخ دانشگاه اصفهان فارغ التحصیل شد.
در 1351 دورۀ خدمت سربازی خود را به پایان برد، سپس به معرفی استادش، عبدالحسن نجفی، که درسهای زبانشناسی، ادبیات معاصر و ادبیات تطبیقی را با او گذرانده بود به مؤسسۀ انتشارات فرانکلین رفت و تا 1355 با بخش ادیتوریال این مؤسسه، که سرپرستی آن با کریم امامی بود، همکاری داشت. کارش را با سمت ویراست یار (ادیتور آسیستان) آغاز کرد و آخرین سمت او به هنگام ادغام فرانکلین با دانشگاه آزاد، ویراستار مدیر مرکز مراجع بود. در 1354 تحصیلات دورۀ فوقلیسانس علوم کتابداری و اطلاعرسانی دانشگاه تهران را به پایان رساند و بعدها دو بار، در ایران و خارج، وارد دورۀ دکتری شد، اما هر دوبار به دلایلی قهری ناچار شد تحصیلات خود را ناتمام رها کند.
در 1355، به عضویت هیئت علمی مؤسسۀ تحقیات و برنامهریزی علمی آموزشی، که ریاستش در آن زمان با احسان نراقی بود، و تا 1360 درآن مؤسسه به فعالیت های علمی و پژوهشی و همکاری با شماری از دانشگاهها و مراکز پژوهشی در برنامهریزی و سازماندهی مراکز اسناد و اطلاعات اشتغال داشت. پس از تأسیس مراکز اسناد فرهنگی آسیا در تهران، وابسته به یونسکو به مدیریت چنگیز پهلوان، به پیشنهاد استادانش محمد حسین دانشی و ناصر پاکدامن به عضویت این شورا درآمد. وظیفۀ سیاستگذاری برنامهریزی و نظارت بر خدمات اطلاعرسانی و انتشارات مرکز اسناد فرهنگی آسیا با این شورا بود. وی در آغاز انقلاب به مدیریت مراکز مدارک علمی در مؤسسۀ تحقیقات و برنامهریزی علمی و آموزشی انتخاب شد و تلاش های گستردهای برای برنامهریزی و سازماندهی آنجاکرد، که بر اثر برکنار شدن از کار طرح های او بی نتیجه ماند.
از 1363 ، به جمع همکاران بنیاد دایرهًْالمعارف اسلامی و ناشر دانشنامه جهان اسلام پیوست. و در کنار وظایف خود در این دانشنامه به تألیف و ترجمه و ویرایش پرداخت. وی از 1363 تاکنون عضو شورای علمی و همکار تمام وقت بنیاد دایرهًْالمعارف اسلامی بود و در این بنیاد سمتهای مدیریت بخش تألیف و ترجمه، مدیریت بخش ویرایش و مشاورت را به عهده داشته است. سمت کنونی وی مشاور در امور علمی این بنیاد است.
از جمله مقالات چاپ شدۀ وی در این دانشنامه میتوان از: «بارزانیها» ، «بازگشتادبی»، «بعث، حزبم»، «بغداد، پیمان»، «بیستون» و «پاطاق» نام برد. وی همچنین مقالات تألیفی و ترجمهای فراوانی در نشریات به چاپ رساندهاست، از جمله درپیامخانه، دانشگاه، انقلاب، دانشمند، سروش، فصلنامۀ کتاب، کلک، کیهان فرهنگی، نگاه نو، جهان کتاب و فرهنگ.
او از بنیانگذاران دفتر پژوهشهای فرهنگی به شمار میآید. مدتی نیز عضو شورا و مدیر گروهکتابشناسی و مدیر انتشارات این دفتر بوده است. درحال حاضر عضو هیئت علمی دانشگاه آزاد اسلامی هم هست. علاوه بر اینها، تدریس درسهای تاریخ تمدن، تاریخ علم، تاریخ اختراعات و اکتشافات، چاپ و نشر،ویرایش و نمایهسازی کتاب و ادارۀ کارگاه ویرایش را در چند دانشگاه و مرکز پژوهشی بر عهده داشته است.
از 1375 تا 1377 در کانادا و امریکا اقامت داشت و در این مدت در دورههای شبانه چند درس را آموخت:نویسندگی خلاق، باستانشناسی کتاب مقدس و اینترنت برای مقاصد نویسندگی و تحقیقی. وی همچنین مدت یک سال در بخش آمادهسازی مجلات در شرکت مایکروسافت به کار پرداخت. مدتی نیز به صورت پارهوقت با بخش مطالعات خاور نزدیک در محل کتابخانۀ مرکزی دانشگاه ایالات واشینگتون همکاری داشت. در این مدت دربارۀ وضع کتابخانهها، مراکز فرهنگی و مراکز انتشاراتی امریکا و کانادا مقالاتی نوشت که عمدتاً در جهانکتاب و نگاهنو چاپ شد.
پس از بازگشت از سفر، صرفاً به مطالعه و بحث و گفتوگو در خصوص مسائل نظری نشر پرداخت. او نشر را مهمترین فعالیت فرهنگی ایران معاصر قلمداد میکند و کتابهای آشنایی با چاپ و نشر که متن تألیفی و درسی برای دانشجویان است،شمهای از کتاب، کتاب خانه و نشر کتاب؛ شمهای از انتشار کتاب در ایران؛ چند و چونی در سیاست نشرکتاب در ایران و شماری مصاحبه و گفتوگو و نظرخواهی در همین زمینه، حاصل تحقیقات،مطالعات و تأملات او در حوزه نشر است. راهنمایی و مشاورۀ چند پایاننامۀ تحصیلی در مقطع فوقلیسانس در زمینۀ مسائل نشر را نیز به عهده داشته است. او، در حال حاضر، اهتمامش را بر این موضوع معطوف کرده است که ایجاد تحول در زمینه آموزش و پژوهش و سیاستگذاری و برنامهریزی نشر بتواند عامل مؤثری در تحول فرهنگی ایران معاصر باشد. به نظر او بحران اقتصادی دیر یا زود به سراغ نشر کتاب در ایران خواهد آمد و اگر از هماکنون در این خصوص تدبیرهای لازم سنجیده نشود، نشر، کتاب، فرهنگ و پدیدآورندگان آسیب جدی و زیانبار خواهند دید.
فهرست کتابهای تألیفی:
فرهنگ اصطلاحات دکومانتاسیون، تهران، مرکز مدارک علمی، 1359.
شبکه برای انتقال دانش فنی و حرفهای، تهران، شورای عالی آموزش فنی و حرفهای، تهران، 1363.
گزارش اجمالی از وضعیت اطلاعرسانی در ایران، تهران، 1370.
آشنایی با چاپ و نشر، تهران، سمت، 1375.
شمهای از انتشار کتاب در ایران، تهران، نشر کتابدار، 1378.
شمهای از اطلاعات و ارتباطات، ترجمه و تألیف، تهران، نشر کتابدار، 1378.
شمهای از کتاب، کتابخانه و نشر کتاب، تهران، تهران نشر کتابدار، 1378.
چون و چرایی در سیاستهای نشر کتاب، تهران، نشر کتابدار، 1379.
از این سو و آن سو (دستچینی از مقالات)، تهران، بیستون، 1379.
گام های اصلی در نشر کتاب، تهران، اتحادیۀ ناشران، 1380.
فهرست کتابهای ترجمهای:
راهنمایی نمایهسازی مدارک و گسترش اصطلاحنامه، …، تهران، مرکز اسناد فرهنگی آسیا،1356.
اصطلاحنامۀ علم اطلاعرسانی و دکومانتاسیون، ترجمه باهمکاری دکتر حسین دانشی، تهران، 1375.
تکنولوژی و بحران محیط زیست، ترجمه و تدوین، تهران، امیر کبیر، 1364.
راهنمای سازماندهی و ادارۀ مراکز اسناد و اطلاعات…، تهران، شورای عالی آموزش فنی و حرفهای، 1366.
اصطلاحنامۀ فرهنگ، ارتباطات، اطلاعات از اصطلاحنامۀ یونسکو، گردآورندۀ جین اَچسن، ترجمه با همکاری عباس حرّی، تهران، دفتر پژوهشهای فرهنگی، 1375.
تاریخ تمدن ازکهنترین روزگار تا سدۀ ما چ4، هنری لوکاس، تهران، کیهان، 1377، 2 ج.
چند بحث و نظر دربارۀ فناوری، گروه نویسندگان، تهران، جهانکتاب، 1379.
تاریخ علم، ج2، دامپییر، تهران، سمت، چاپ دوم، 1380.
تاریخ و فلسفۀ علم، لویس ویلیام هلزی هال، تهران، سروش، چاپ سوم، 1377.
برگزیدۀ از مقالات استیس، تهران، هرمس، 1380.
تکوین علم جدید، ترجمه باهمکاری رضا رضایی، تهران، طرحنو، 1380.
پدیدۀ جهانی شدن، نوشتۀ فرهنگرجایی، تهران، آگاه، 1380.
انتقال فناوری به کشور های در حال توسعه، کاووس محنّک، تهران، هرمس، 1380.
ویراستهها:
فرهنگ فشرده کتابداری و اطلاعرسانی، استلاکینن، ترجمه دکتر فاطمۀ اسدی گرگانی، تهران، نشر کتابدار، 1378.
تاریخ شروان و دربند، و. مینو رسکی، ترجمه محسن خادم، تهران، بنیاد دایرهًْالمعارف اسلامی، 1375.
نخست وزیران ایران، نوشتۀ باقر عاقلی،
رجال ایران، نوشتۀ باقر عاقلی
شبهای سرای، ترجمه هوشنگ مهدوی
راه اصفهان، ترجمه هوشنگ مهدوی
ستاره هند، ترجمه هوشنگ مهدوی
آیین جوانمردی، ترجمه احسان نراقی
در جستوجوی آزادی، ترجمۀ خجسته کیا (جهانبگلو)
شفای زندگی، ترجمۀ گیتی خوشدل
روانشناسی کمال، ترجمۀ گیتی خوشدل
غولهای بیمار، ترجمۀ پیروز ملکی
برخی از مقالات:
جهان کتاب:
«تجربهای در آموزش نشر»، سال دوم، ش 7 و 8، اسفند78.
«و شمهای از کتابخانههای عمومی»، سال دوم، ش 23 و 24، آذر76.
«و شمهای از یک کتابخانۀ دانشگاهی»، سال دوم، ش 11و12، تیر 77 و سال سوم، ش 13 و 14، مرداد77.
«و شمهای از کتابخانههای تحقیقی – تخصصی»، سال سوم، ش 15و 16، شهریور77.
«آموزش سرفصل تحول در نش» سال سوم، ش 19 و 20، آبان 77.
«دورههای فشرده و کوتاه مدت آموزش نشر»، سال سوم، ش 21 و 22، آذر77.
«نشر کتاب در عصر اطلاعات و ارتباطات»، سال سوم، ش 23 و 24، دی77.
«زیر ساختهای نشر» سال چهارم، ش 5 و 6، اردیبهشت78.
«دانشنامهنگاری نشانهای دیگر از پژوهش بیمار در ایران»، سال چهارم، ش 9 و 10، تیر78.
«فرضیههای نشر کتاب در ایران: تلاش در راه بیرون رفتن از تنگنای بحران»، سال چهارم، ش 13 و 14، شهریور78.
«تحقیق و توسعه» و «تعلیم و توسع» در نشر کتاب، سال چهارم، ش 19-22، آذر و دی78.
«پدیدۀ خودناشری»، سال پنجم، ش 1 و 2، اسفند78.
«نشر الکترونیکی و چالشهای آن»، سال پنجم، ش 5 و 6، خرداد79.
«نشر اثر آفرین، نشر اثر گزین»، سال پنجم، ش 13 و 14،مهر79.
«از علتهای سبک مایگی در نشر کتاب»، سال پنجم، ش 23 و 24، اسفند79.
«گمشده نشر»، سال ششم، ش 7 و 8، مرداد1380.
«کتاب و نشر از دیدگاه منافع عمومی»، سال ششم، ش 9 و 10، شهریور1380.
بخارا: «سلسله گفتوگوهای پیرامون نشر و فرهنگ»،از شمارههای آغازین این مجله؛
وتعداد بسیاری مقالۀ چاپ شده در مجلات فرهنگ و کلک